Μνημείο Πεσόντων Ευελπίδων στη Μάχη της Κρήτης

Όταν, στις 23 Απριλίου 1941, η Ελληνική Κυβέρνηση συνθηκολόγησε με τους Γερμανούς, οι Ευέλπιδες της 1ης Τάξης, οι οποίοι είχαν εισέλθει στη Στρατιωτική Σχολή λίγες μέρες πριν ξεσπάσει ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος, κλήθηκαν στην Αθήνα για να εκτελέσουν αστυνομικά καθήκοντα και να διαφυλάξουν την τάξη κατά την είσοδο των κατακτητών στην πρωτεύουσα. Οι Ευέλπιδες συνεδρίασαν στο αμφιθέατρο της Σχολής τους και αποφάσισαν να μην υπακούσουν στην διαταγή και να μεταβούν στην Κρήτη, όπου είχε διαφύγει η Ελληνική Κυβέρνηση μαζί με στρατιωτική δύναμη, ώστε να συνεχίσουν από εκεί την αντίσταση. Κατέβηκαν στην Πελοπόννησο και από το Γύθειο έπλευσαν προς την Κρήτη, για να φτάσουν, μετά από ένα επικίνδυνο ταξίδι έξι ημερών, στο Κολυμπάρι, όπου και στρατοπέδευσαν στον περίβολο της Ιεράς Μονής της Παναγίας της Οδηγήτριας. Κατά τον επόμενο έναν μήνα, οι Ευέλπιδες συνέχισαν την εκπαίδευσή τους, στο πλευρό των Συμμάχων, ώσπου, στις 20 Μαΐου, ξεκίνησαν να πολεμούν ενεργά στη Μάχη της Κρήτης. Παρ’ όλη τη σκληρή αντίσταση, οι δυνάμεις των Γερμανών δεν μπόρεσαν να αποκρουστούν, οι Σύμμαχοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στην Αίγυπτο και η Διλοχία των Ευέλπιδων διαλύθηκε. Σε μνήμη της ηρωικής τους πράξης, αλλά και της θυσίας πολλών εξ αυτών, ανεγέρθηκε το εν λόγω μνημείο. Ο επισκέπτης μπορεί να εντοπίσει μία μπρούτζινη αρχαιοελληνική ασπίδα δίπλα στον σταυρό και τη φράση «Πατρίδος Προμαχούντες Ευέλπιδες Αγώνα τον Καλόν Ηγωνίσαντο Τήδε». Παραπλεύρως εντοπίζεται βωμός, καθώς και στήλη με τα ονόματα των πεσόντων.