Μνημείο Ολοκαυτωμάτων Ανωγείων 1822-1867-1944

Το μνημείο που δεσπόζει στην πλατεία του Αγίου Ιωάννη στα Ανώγεια είναι αφιερωμένο στους νεκρούς του χωριού κατά τους αγώνες του για ελευθερία. Κάτω από τα στιβάνια του ανδριάντα ενός Κρητός πολεμιστή με παραδοσιακή φορεσιά, εντοπίζεται μία επιγραφή με τις τρεις χρονιές κατά τις οποίες τα Ανώγεια γνώρισαν πολύνεκρες απώλειες. Η πρώτη, 1822, αναφέρεται στη συμμετοχή των Ανωγείων στην Ελληνική Επανάσταση, οπότε η Κρήτη, παρά τις νικηφόρες μάχες, δεν κατάφερε να ενσωματωθεί στον κυρίως κορμό της Επανάστασης και τιμωρήθηκε σκληρά από τους Οθωμανούς. Η δεύτερη, 1867, αναφέρεται στα αντίποινα των Οθωμανών, κατά τα οποία κατέσφαξαν των πληθυσμό του χωριού, λόγω της συμμετοχής των Ανωγειανών στην Επανάσταση του 1866. Η τρίτη, 1944, αναφέρεται στην ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, από τους Γερμανούς. Κατά διαταγή του Διοικητή της Κρήτης Φρίντριχ Μύλλερ, δεκάδες Ανωγειανοί εκτελέστηκαν και χιλιάδες εκτοπίστηκαν, ενώ λεηλατήθηκαν και κάηκαν κυριολεκτικά όλα τα κτίσματα του χωριού, με την καταστροφή να κρατά 23 ολόκληρες ημέρες.